H οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ σε απλά λόγια

Τα μαθήματα που πήραμε από την πρόσφατη οικονομική και χρηματοοικονομική κρίση και την κρίση του δημόσιου χρέους οδήγησαν σε διαδοχικές μεταρρυθμίσεις των κανόνων της ΕΕ, με τη θέσπιση, μεταξύ άλλων, νέων συστημάτων εποπτείας των δημοσιονομικών και οικονομικών πολιτικών και ενός νέου δημοσιονομικού χρονοδιαγράμματος.

Οι νέοι κανόνες (που εισάγονται μέσω του εξάπτυχου, του δίπτυχου και της Συνθήκης για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση) βασίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, του χρονοδιαγράμματος χάραξης πολιτικής της ΕΕ. Αυτό το ολοκληρωμένο σύστημα εξασφαλίζει σαφέστερους κανόνες, καλύτερο συντονισμό των εθνικών πολιτικών σε όλη τη διάρκεια του έτους, τακτική παρακολούθηση και ταχύτερες κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων. Το σύστημα αυτό βοηθά τα κράτη μέλη να εκπληρώνουν τις δημοσιονομικές και μεταρρυθμιστικές τους δεσμεύσεις, καθιστώντας παράλληλα την Οικονομική και Νομισματική Ένωση πιο ισχυρή στο σύνολό της.

Παρακάτω παρατίθενται τα βασικά στοιχεία του νέου συστήματος.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΘ' ΟΛΗ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ: ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΞΑΜΗΝΟ:

Πριν από την κρίση, ο σχεδιασμός της δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής στην ΕΕ πραγματοποιούνταν με διάφορες διαδικασίες. Δεν υπήρχε συνολική εικόνα των προσπαθειών που καταβάλλονταν σε εθνικό επίπεδο και τα κράτη μέλη δεν είχαν καμία ευκαιρία να συζητήσουν σχετικά με τη συλλογική στρατηγική για την οικονομία της ΕΕ.

Συντονισμός και καθοδήγηση

Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, που καθιερώθηκε το 2010, εξασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη συζητούν τα δημοσιονομικά και οικονομικά τους σχέδια με τους εταίρους τους στην ΕΕ σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές κατά τη διάρκεια του έτους. Αυτό τους επιτρέπει τον εκατέρωθεν σχολιασμό των σχεδίων και δίνει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να παρέχει σε εύθετο χρόνο κατευθυντήριες γραμμές σε θέματα πολιτικής, προτού παρθούν αποφάσεις σε εθνικό επίπεδο. Η Επιτροπή ελέγχει επίσης εάν τα κράτη μέλη εργάζονται για την απασχόληση, την εκπαίδευση, την καινοτομία, το κλίμα και τους στόχους για τη μείωση της φτώχειας με την μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ, Ευρώπη 2020.

Σαφές χρονοδιάγραμμα

Ο κύκλος ξεκινά τον Νοέμβριο κάθε έτους με την ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης που καταρτίζει η Επιτροπή (γενικές οικονομικές προτεραιότητες της ΕΕ), η οποία παρέχει στα κράτη μέλη κατευθυντήριες γραμμές σε θέματα πολιτικής.

Ειδικές ανά χώρα συστάσεις που δημοσιεύονται την άνοιξη παρέχουν στα κράτη μέλη εξατομικευμένες συμβουλές όσον αφορά βαθύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η ολοκλήρωση των οποίων συχνά απαιτεί περισσότερο από ένα έτος.

Η παρακολούθηση του προϋπολογισμού της ζώνης του ευρώ εντατικοποιείται προς το τέλος του έτους, με τα κράτη μέλη να υποβάλλουν σχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων τα οποία έχουν αξιολογηθεί από την Επιτροπή και συζητηθεί από τους υπουργούς Οικονομικών της ζώνης του ευρώ. Η Επιτροπή εξετάζει επίσης τον δημοσιονομικό προσανατολισμό της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της.

Η Επιτροπή παρακολουθεί την εφαρμογή των προτεραιοτήτων και των μεταρρυθμίσεων πολλές φορές το χρόνο, εστιάζοντας στη ζώνη του ευρώ και στα κράτη μέλη με δημοσιονομικά ή οικονομικά προβλήματα.

Νοέμβριος: Η ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης (ΕΕΑ) καθορίζει συνολικές οικονομικές προτεραιότητες της ΕΕ για το επόμενο έτος. Η έκθεση του μηχανισμού επαγρύπνησης (ΕΜΑ) εξετάζει τα κράτη μέλη για οικονομικές ανισορροπίες. Η Επιτροπή δημοσιεύει τις γνώμες της για τα σχέδια προϋπολογισμού (για όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ) και τα προγράμματα οικονομικής εταιρικής σχέσης (για τις χώρες της ζώνης του ευρώ που παρουσιάζουν υπέρμετρο δημοσιονομικό έλλειμμα). Τα σχέδια του προϋπολογισμού αποτελούν επίσης αντικείμενο συζήτησης των υπουργών Οικονομικών της ζώνης του ευρώ.

Δεκέμβριος: Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ εγκρίνουν τους ετήσιους προϋπολογισμούς λαμβάνοντας υπόψη τις συμβουλές της Επιτροπής και τις γνώμες των υπουργών Οικονομικών.

Φεβρουάριος/Μάρτιος: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι σχετικοί υπουργοί της ΕΕ (απασχόλησης, οικονομίας και οικονομικών, καθώς και ανταγωνιστικότητας) που συνέρχονται στο πλαίσιο του Συμβουλίου συζητούν την ΕΕΑ. Η Επιτροπή δημοσιεύει τις χειμερινές της οικονομικές προβλέψεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθετεί οικονομικές προτεραιότητες για την ΕΕ, με βάση την ΕΕΑ. Αυτή περίπου την εποχή η Επιτροπή δημοσιεύει εμπεριστατωμένες αναλύσεις κρατών μελών με δυνητικές ανισορροπίες (εκείνων που προσδιορίζονται στο πλαίσιο της ΕΜΑ).

Απρίλιος: Τα κράτη μέλη υποβάλλουν τα οικεία προγράμματα σταθερότητας/σύγκλισης (μεσοπρόθεσμα σχέδια προϋπολογισμού) και τα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων (οικονομικά σχέδια), τα οποία θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με όλες τις προηγούμενες συστάσεις της ΕΕ. Αυτά πρέπει να υποβληθούν έως τις 15 Απριλίου για τις χώρες της ζώνης του ευρώ και έως το τέλος του Απριλίου για τις χώρες της ΕΕ. Η Eurostat δημοσιεύει επαληθευμένα στοιχεία του προηγούμενου έτους σχετικά με το χρέος και το έλλειμμα, γεγονός που είναι σημαντικό για να ελέγχεται αν τα κράτη μέλη πληρούν τους δημοσιονομικούς τους στόχους.

Μάιος: Η Επιτροπή προτείνει ειδικές ανά χώρα συστάσεις (ΕΧΣ), προσαρμοσμένες συμβουλές πολιτικής προς τα κράτη μέλη με βάση τις προτεραιότητες που προσδιορίζονται στις ΕΕΑ, καθώς και πληροφορίες για τα σχέδια που παρέλαβε τον Απρίλιο. Τον Μάιο η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της.

Ιούνιος/Ιούλιος: Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσυπογράφει τις ΕΧΣ, και οι υπουργοί της ΕΕ που συνέρχονται στο πλαίσιο του Συμβουλίου τις συζητούν. Οι υπουργοί οικονομικών της ΕΕ τις εγκρίνουν τελικά τον Ιούλιο.

Οκτώβριος: Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ υποβάλουν σχέδια προϋπολογισμού για το επόμενο έτος στην Επιτροπή (έως τις 15 Οκτωβρίου). Αν ένα σχέδιο προϋπολογισμού δεν ευθυγραμμίζεται με τους μεσοπρόθεσμους στόχους ενός κράτους μέλους, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει την τροποποίησή του.

Αναλυτικότερα:
europa.eu